Простае ўдыханне ксенону змяншае запаленне ў мозгу, запавольвае яго атрафію і запускае ахоўныя працэсы ў нервовых клетках. Навукоўцы бачаць у гэтым газе вялікі патэнцыял для лекавання шэрагу захворванняў.
Хвароба Альцгеймера — загадкавая і цяжкая паталогія, прычыны якой дагэтуль цалкам не зразумелыя. Ключавымі асаблівасцямі хваробы з'яўляецца назапашванне амілоідных бляшак і нейрафібрылярных клубкоў у тканках мозгу. У выніку гэта выклікае сур'ёзныя змены ў мозгу: пашкоджанні нейронаў, парушэнні камунікацыі паміж імі і, урэшце, незваротную страту іх функцый. Хвароба вядзе да паступовага пагаршэння стану чалавека і можа стаць прычынай смерці.
Важную ролю ў здароўі мозгу адыгрывае мікраглія — імунныя клеткі цэнтральнай нервовай сістэмы, якія абараняюць нейроны і выдаляюць прадукты разбурэння нервовай тканкі. Гэтыя клеткі таксама ўдзельнічаюць у запаленчым адказе і здольныя разбураць сінапсы — месца перадачы сігналу паміж нейронамі — для падаўлення іх празмернай актыўнасці. Але пры хваробе Альцгеймера мікраглія пачынае працаваць няправільна, што яшчэ больш пагаршае сітуацыю.
Сёння большасць метадаў лячэння хваробы Альцгеймера накіраваныя на барацьбу з амілоіднымі бляшкамі і нейрафібрылярнымі клубкамі. Як піша Science Daily, навукоўцы з Цэнтра неўралагічных захворванняў Аб'яднанай жаночай бальніцы Брыгама ў Бостане сканцэнтравалі свае даследаванні на пошуку спосабаў актывізацыі мікрагліі. У сваіх навуковых пошуках яны звярнулі ўвагу на ксенон – інертны газ, які ўжо ўжываецца ў медыцыне як анестэтык і нейрапратэктар для лячэння траўмаў мозгу.
Як адзначаюць вучоныя, адным з галоўных абмежаванняў у лячэнні хваробы Альцгеймера з'яўляецца тое, што надзвычай цяжка распрацаваць лекі, якія могуць пераадолець гематаэнцэфалічны бар'ер — фізіялагічны бар'ер паміж крывяноснай сістэмай і цэнтральнай нервовай сістэмай, які абараняе мозг, але абцяжарвае дастаўку лекаў. У той жа час ксенон лёгка праз яго праходзіць. Гэта робіць яго асабліва перспектыўным для лячэння складаных захворванняў.
У эксперыменце на мышах, у якіх былі змадэляваныя дзве паталогіі хваробы Альцгеймера, звязаныя як з амілоіднымі бляшкамі, так і з нейрафібрылярнымі клубкамі, удыханне ксенону прывяло да зніжэння запалення ў мозгу, запаволіла яго атрафію і запусціла ахоўныя працэсы ў нервовых клетках. Пасля лячэння да мышэй таксама вярнулася здольнасць будаваць гнёзды — важнае паводзіннае ўменне.
Ксенон аказаў комплексны эфект. Ён не толькі абараніў нервовыя клеткі, але і актываваў мікраглію. У сукупнасці гэтыя вынікі, апублікаваныя ў часопісе Science Translational Medicine, дэманструюць шматабяцаючы патэнцыял інгаляцыі ксенону.
Навукоўцы ўжо рыхтуюцца да першых клінічных выпрабаванняў. Спачатку правераць бяспеку газу на здаровых добраахвотніках, а затым пачнуць вывучаць яго эфект на пацыентах з хваробай Альцгеймера. Акрамя гэтага, даследчыкі плануюць высветліць, як менавіта ксенон дзейнічае на мозг, і разгледзець яго прымяненне для лячэння іншых хвароб, такіх як рассеяны склероз, аміятрафічны бакавы склероз і паталогіі зроку, звязаныя са стратай нервовых клетак.
Каментары