Papoŭ: Naš vorah — nie taki vialiki, heta ŭsio tyja ž 3%, i jano vylezie
«Baču, što pavialičvajecca razryŭ pamiž tymi, chto źjechaŭ ź Biełarusi, i tymi, chto zastaŭsia. Abodva baki kryŭdziacca adzin na adnaho. Ja za toje, kab ludzi razumieli, što naš vorah — nie taki vialiki, heta ŭsio tyja ž 3%», — kaža sambist-čempijon Ściapan Papoŭ. Ničoha nie minuła: «Kali ty maŭčyš, ty kopiš heta ŭ sabie, i jano vylezie tak, što mała nie pakažacca». I raskazvaje pra svajo adkryćcio Jeŭropy. «U Jeŭropie luby kurjer na rovary zarablaje bolš, čym u Biełarusi čempijon śvietu». «Hałoŭny vorah — idei «ruskaha śvietu», — prychodzić da vysnovy Papoŭ. Vialikaja hutarka z «Našaj Nivaj» pra emihracyju, spartyŭnaje supraciŭleńnie i aryšt paplečnika, a taksama pra toje, što zaraz musić rabić kožny biełarus.
![](http://d3ge8ctsmrv6s9.cloudfront.net/img/w840d4webp1/photos/z_2022_11/ezgifcom-gif-maker91-693fi.jpg.webp)
Pra pierajezd u Polšču
Papoŭ źjechaŭ ź Biełarusi bolš za hod tamu, padčas Alimpijskich hulniaŭ u Tokia. Spačatku nakiravaŭsia ŭ Turcyju, dzie chacieŭ pravieści adpačynak i zaadno pahladzieć, jak buduć raźvivacca spravy na radzimie. Potym biełarus zrazumieŭ, što dachaty viartacca niebiaśpiečna, i zastaŭsia ŭ Turcyi, dzie prachodziŭ anłajn-navučańnie pa pracy.
Paźniej Ściapan apynuŭsia va Ukrainie, a potym tudy pryjšła vajna. Raskazvaje, što dumaŭ paźbiehnuć druhoha vyhnańnia, ale parazmaŭlaŭ ź siabrami — ukrainskimi sambistami — i ŭbačyŭ, što jamu niama čaho rabić va Ukrainie:
«U Kijevie było niebiaśpiečna ź biełaruskim pašpartam — było niezrazumieła: ci pryjduć ruskija, a dla ruskich ja vorah, i ŭkraincy taksama mohuć mianie tak uspryniać. Pajechaŭ u Lvoŭ, ubačyŭ, jak tam chłopcy słužać u terabaronie, i zrazumieŭ: heta ich kraina, i jany jaje buduć abaraniać da apošniaha. U mianie zakančvaŭsia termin dziejańnia dakumientaŭ, i treba było vyjechać, tamu ja pajechaŭ u Polšču».
Ciapier Ściapan va Urocłavie — vialikim horadzie na paŭdniovym zachadzie Polščy. Sambist raskazvaje, što heta horad z dobraj biełaruskaj supołkaj, jaki troški nahadvaje Minsk: «Padobny pa płoščy, nie nadta maleńki i nie nadta vialiki, ludziej žyvie troški mienš, čym u Minsku. Niama chmaračosaŭ, jak u Varšavie, ničoha nie napružvaje, pryhožy stary horad. Spadabałasia, što jon adzin z samych ciopłych u Polščy, pobač znachodziacca Čechija i Hiermanija, tak što raźmiaščeńnie duža dobraje».
U žniŭni hetaha hoda da biełarusa pryjechała žonka ź dziećmi, i razam jany časta padarožničajuć pa krainie.
Sam Papoŭ maje dźvie padpracoŭki, apisvaje ich jak «fizičnuju i źviazanuju z pracaj na kampjutary», a taksama nabiraje achvotnych patreniravacca ŭ jaho. Svaju zału mužčyna pakul adčyniać nie hatovy, raskazvaje, što niama žadańnia zaraz pracavać nad hetym 24 na 7
i pryzvyčajvacca da žyćcia ŭ Polščy, chacia i kaža, što polski mientalitet jamu padajecca blizkim da biełaruskaha. Čakaje, što budzie dalej, i naziraje za padziejami va Ukrainie.
![](http://d3ge8ctsmrv6s9.cloudfront.net/img/w732d4webp1/photos/z_2022_11/photo_2022-11-18_14-24-24-1df7n.jpg.webp)
Spartsmien dzielicca nazirańniami pa viečnaj temie biełarusaŭ, chto pakinuŭ krainu i nie pajšoŭ na heta:
«Baču, što pavialičvajecca razryŭ pamiž tymi, chto źjechaŭ ź Biełarusi, i tymi, chto zastaŭsia. Abodva baki kryŭdziacca adzin na adnaho, zaklikajuć da niečaha. Ja za toje, kab ludzi razumieli, što naš vorah — nie taki vialiki, heta ŭsio tyja ž 3%.
Nie treba dałučać da ich tych, chto maŭčyć, bo jany pieratvoracca ŭ 60—70%.
Ad hetych 3% treba adździalicca, a ŭsim astatnim varta być razam. Abaviazkova budzie druhaja chvala pratestu, i abaviazkova budzie horš. Da hetaha treba rychtavacca i maralna, i fizična, pracavać nad svajoj śviadomaściu. A jašče
treba dapamahać adno adnamu, i, kali budzie druhaja chvala, być razam, kab pakazać našu moc i adzinstva. Tolki tak my zmožam stać sapraŭdnymi biełarusami i abaranić svaju krainu, a potym budziem raźbiracca adno z adnym, bo hałoŭny vorah — ruski śviet».
Papoŭ dapuskaje, što budzie pravodzić biełaruskamoŭnyja treniroŭki pa samba. Tłumačyć heta tym, što na radzimie ciapier być biełarusam ciažka, ale možna stać sapraŭdnym biełarusam i tady, kali ty adtul źjechaŭ, być biełarusam u dušy i nie zabyvać pra heta, vyvučać movu, historyju i astatniaje, čym my adroźnivajemsia. Ściapan taksama ličyć, što jak spartsmien jon musić pakazvać biełarusam, što treba trymać siabie ŭ dobrym fizičnym stanie.
Pra Fond spartyŭnaj salidarnaści i maŭklivych spartsmienaŭ
Pa mahčymaści Ściapan dapamahaje Biełaruskamu fondu spartyŭnaj salidarnaści: padtrymlivaje antyvajennuju dekłaracyju ad BFSS, prapanoŭvaŭ usim znajomym spartsmienam jaje padpisać. Papoŭ miarkuje, što va ŭmovach vajny dziejnaść fondu dapamahaje zachavać dobraje staŭleńnie da biełarusaŭ: «Toje, što my možam — heta naładžvać adnosiny praz sport, i ja za toje, kab kožny z nas razmaŭlaŭ z ukrainskimi spartsmienami, danosiŭ da ich, što my nie za ruskich, što my, biełarusy, žadajem žyć volna i my suprać Łukašenki i jaho niezakonnaj ułady.
![](http://d3ge8ctsmrv6s9.cloudfront.net/img/w732d4webp1/photos/z_2022_11/ezgifcom-gif-maker82-fe3lv.jpg.webp)
Kali nie budzie takich spartsmienaŭ, jak my, jakija adkryta padtrymlivajuć Ukrainu, to čym my adroźnivajemsia ad ruskich? Ničym. Heta budzie aznačać, što my za vajnu, što my chočam być Rasijaj i z Rasijaj, heta značyć, suprać Ukrainy i Jeŭropy. Tady budzie ciažka ŭsim biełarusam: i tym, chto źjechaŭ, i tym, chto zastaŭsia».
Biełarus raskazvaje, što dla jaho maŭčańnie ŭ takija časy amal što roŭnaje padtrymcy vajny, ale ŭ toj ža čas jon nie žadaje zaklikać svaich kaleh adkryta vykazvacca. Kali chtości publična maŭčyć, ale niešta piša ŭ asabistyja paviedamleńni ŭkraincam, niešta danacić, to heta, ličyć Ściapan, nie maŭčańnie. Ciapier u Biełarusi adkryta vykazvać svaju pazicyju nielha, i reč nie tolki ŭ palitycy: «Kali adkryta admovicca vystupać na spabornictvach z ruskimi, budzieš pakarany, i navat kali admovišsia ad niečaha niepalityčnaha i skažaš «nie» trenieru ci niekamu vyšejšamu, heta budzie ličycca ledź nie zdradaj».
U biełaruskim sporcie ŭsio čaściej staviać na kirujučyja pasady ludziej ź niespartyŭnym minułym, u tym liku byłych siłavikoŭ, razładu niamała spryjajuć i spartyŭnyja sankcyi za ŭdzieł Biełarusi ŭ vajnie. Papoŭ prahnazuje, jakim u takich umovach stanie ajčynny sport:
«Chutka hrošaj u sporcie stanie mienš, bo praz ban na mižnarodnych spabornictvach ludzi nie atrymajuć za ich stypiendyi. U niejki momant spartsmieny pačnuć kazać, što im ničoha nie płaciać, pastavili nad imi čałavieka, jaki zusim u sporcie nie raźbirajecca i prapanuje im zmahacca za 300 rubloŭ».
Ściapan nahadvaje pra novy zakon dla IP, jakija nie majuć prava kinuć pracu — navat kali nie atrymlivajuć prybytku, pavinny pracavać u minus. Takim ža, miarkuje jon, budzie i staŭleńnie da spartsmienaŭ — jany buduć pracavać za kapiejki i nie zdolejuć pakinuć sport: «Kali spartsmieny skažuć, što nie žadajuć treniravacca ŭ takich umovach, heta budzie ličycca zdradaj, treba pracavać biez prava zvolnicca. Takoje budzie paŭsiul, nie tolki ŭ sporcie. Vykazvać svajo mierkavańnie navat pa niepalityčnych temach — zdrada dla hetaj ułady, ty pavinien maŭčać i rabić usio, što kažuć».
Navošta tady ludzi zastajucca ŭ biełaruskim sporcie? Papoŭ ličyć, što bolšaść čakaje pieramien, šmat i tych, kamu niama kudy sychodzić i čym zaniacca. U spartsmienaŭ jašče jość nadzieja, što jany pajeduć na novuju alimpijadu, chacia i nievialikaja. Pradstaŭniki niealimpijskich vidaŭ sportu buduć, jak i raniej, jeździć na turniry, ale heta nie toj sport, što patrebny režymu, kab pakazvać svaju ŭładu i ściah na spabornictvach, dy i ściaha ŭžo nie budzie.
Sam Ściapan nie vieryć u toje, što aficyjnaja biełaruskaja delehacyja budzie na Hulniach-2024, bo ŭžo iduć kvalifikacyjnyja turniry, dzie dajuć licenzii na Hulni, i biełarusy da ich nie dapuščanyja. Jakaja alimpijada z ruskimi, pytajecca sambist? A biełarusy ž vybrali adziny šlach z Rasijaj.
![](http://d3ge8ctsmrv6s9.cloudfront.net/img/w732d4webp1/photos/z_2022_11/photo_2022-11-18_14-24-18-xuq7n.jpg.webp)
Ale ž usio heta nie značyć, što biełarusaŭ na Hulniach nie budzie: «Fond [spartyŭnaj salidarnaści] sprabuje zrabić tak, kab biełaruskija spartsmieny zmahli vystupać na alimpijadzie, ale tolki tyja, chto adkryta vykažacca suprać vajny. Bo spartsmien nie musić maŭčać, jon pavinien być ruparam miru. A kali spartsmien lepić na siabie litaru Z ci adkryta padtrymlivaje dziejańni nielehitymnaj ułady, jakaja katuje svoj narod, heta ŭžo nie spartsmien, a prapahandyst».
Taksama, raskazvaje Ściapan, Fond sprabuje niejak zachavać sport u Biełarusi. Bo kali atlety buduć razumieć, što sportu na radzimie nie budzie, tyja ź ich, kamu ŭzrost jašče dazvalaje, buduć źjazdžać i sprabavać vystupać za miažoj. Ale treba nie tolki dapamahać, ale i mieć instrumient pakarańnia dla tych, chto padtrymlivaje ŭładu i vajnu. Im, ličyć Papoŭ, nie miesca na mižnarodnych turnirach — niachaj zmahajucca adno z adnym ci z tymi rasijanami, jakija taksama za vajnu.
Pra zatrymańnie Chamutoŭskaha i rolu spartyŭnaha supraciŭleńnia
U kancy vieraśnia biełarusaŭ šakavaŭ aryšt Vasila Chamutoŭskaha, znakamitaha bramnika, jaki pryjechaŭ u Minsk na lačeńnie. Ciažka jaho ŭspryniaŭ i Papoŭ, jaki dobra viedaje Chamutoŭskaha: «Vasil vykazaŭ svaju pazicyju, na jakuju jon mieŭ poŭnaje prava. Jon vystupiŭ suprać vajny, bo znachodziŭsia šmat času va Ukrainie i viedaŭ usio, što tam adbyvajecca. Pasty jaho byli łajtovyja, jon šmat vyjazdžaŭ ź Biełarusi i pryjazdžaŭ tudy. Vasil nie byŭ takim aktyŭnym, jak ja, jaki źjechaŭ i moža vykazvacca adkryta.
Zrazumieła, što heta była pomsta z boku režymu, pakazčyk jaho słabaści.
Nie maju nijakaha strachu praz usio heta, adčuvaju tolki złość i žadańnie rabić niešta dalej.
Šmat kaho paśla aryštu Chamutoŭskaha ździviła, što taki viadomy dziejač spartyŭnaha supraciŭleńnia naviedvaŭ Biełaruś. Ale, tłumačyć Ściapan, bramnik chacieŭ źjazdžać z krainy tolki pa pracy, bo viedaŭ, što Biełaruś — jaho kraina, zakony jakoj jon nie parušaŭ. Vasil šmat razoŭ jeździŭ u Biełaruś, da aryštu jon pravioŭ tam šmat času i zrabiŭ apieracyju, tam jaho siamja. Tamu jon i nie byŭ duža aktyŭny, bo razumieŭ, što ciapier, kaža Papoŭ, treba žyć pa praviłach režymu.
Ciapier, praz dva hady paśla naradžeńnia spartyŭnaha supraciŭleńnia, Ściapan aceńvaje jaho rolu vysoka — nastolki, što hetaha nie čakaŭ režym. Spartsmieny, tłumačyć jon, heta nibyta mižnarodnyja dypłamaty, jakija nie zamazanyja ŭ palitycy. Jany prasłaŭlali našu krainu, dy i sport asacyirujecca ź siłaj, ciarpieńniem, metanakiravanaściu.
![](http://d3ge8ctsmrv6s9.cloudfront.net/img/w732d4webp1/photos/z_2022_11/ezgifcom-gif-maker10-opkag.jpg.webp)
Ciapier, kaža Papoŭ, my zrazumieli, što hetyja asacyjacyi nie zaŭždy apraŭdanyja, ale ŭ žniŭni 2020-ha było nie tak: «Kali šmat spartsmienaŭ — vysokich, mocnych, pryhožych — vyjšła ź vialikim banieram u pieršych šerahach natoŭpu, heta było vielmi emacyjna.
Supraciŭleńnie 2020 hoda — heta ž zbolšaha emocyi, heta nie niešta spłanavanaje i ŭzbrojenaje. Usie adčuvali hetyja emocyi i duch biełaruskaha adzinstva, usie padtrymlivali adno adnaho, i spartsmieny byli častkaj hetaha duchu.
Jašče i spartyŭnyja sankcyi šmat na što paŭpłyvali, heta byli važnyja pieramohi: admiena čempijanataŭ śvietu pa chakiei i piaciborstvie, źniaćcie Alaksandra Łukašenki z pasady prezidenta NAK, tuju pasadu zaniaŭ jaho syn, ale jaho taksama dahetul nie pryznajuć u MAK, inšyja sankcyi. Heta važnyja kroki našaha ruchu, jakija paŭpłyvali na ahulny pratest».
Vajna va Ukrainie, raskazvaje Ściapan, prymusiła šmat u kim rasčaravacca — i siarod biełarusaŭ, i siarod rasijan. Ludzi, razvažaje sambist, sychodziać ad svajho ŭśviedamleńnia, ad razumieńnia važnych rečaŭ, i addajuć svoj rozum prapahandzie. Jość tyja, chto maje ŭ hetym svaje mety i karyść, ale šmat chto prosta vybiraje lohki šlach, vieryć u toje, što jamu dajuć pad nos, i nie choča raźbiracca. Papoŭ robić vysnovu:
«Naša baraćba budzie doŭhaja i budzie zaležać ad uśviadomlenaści biełarusaŭ, ale Ukraina maje tuju moc, jakaja moža abudzić jaje, jak mabilizacyja heta robić z rasijanami.
Bieź pieramohi nad rasijskaj uładaj budzie vielmi ciažka vyzvalić Biełaruś. Rasijskaja prapahanda pramyvaje biełarusam mazhi, i za hod paśla taho, jak ja źjechaŭ, kraina stała zusim inšaja. Prapahanda dabrałasia da maich znajomych, jakija ličać, što rasijskija vajskoŭcy nas achoŭvajuć ad napadu Polščy. Chacia vajna — heta i drenna, ale jana paskaraje praces evalucyi śviadomaści. I sprava kožnaha biełarusa — zmahacca i danosić spačatku da kožnaha navokał, a potym i da ŭkraincaŭ, što my ź imi i my za ŭśviadomlenaść».
Pakul idzie hety praces, Papovu nie chočacca pryzvyčajvacca da žyćcia ŭ Polščy — tym nie mienš, jon chodzić na kursy pa polskaj movie. Źbirajecca pravodzić treniroŭki, ale budzie rabić heta nie dziela hrošaj, bo jamu jość dzie zarabić.
U Jeŭropie, zaŭvažaje Ściapan, heta našmat lahčej, čym u Biełarusi, bo luby kurjer na rovary tut zarobić bolš, čym u Biełarusi čempijon śvietu.
U časy, kali Papoŭ jašče byŭ u biełaruskim samba, prezidenckaja stypiendyja za čempijonstva śvietu składała 1500 rubloŭ, heta 600 dalaraŭ, a kurjery ŭ Polščy, kali chutka jeździać na rovary, zarablajuć 1000—1500 dalaraŭ. U Jeŭropie, tłumačyć biełarus, atrymać 1000 dalaraŭ zarobku niaciažka, a stać čempijonam śvietu nie nadta prosta, tym bolš stypiendyju tabie dajuć na hod-dva.
![](http://d3ge8ctsmrv6s9.cloudfront.net/img/w732d4webp1/photos/z_2022_11/ezgifcom-gif-maker11-b5hez.jpg.webp)
«U samba takija zarobki, moža, i zaraz zastanucca, bo sambistaŭ nie zabanili na mižnarodnych turnirach. Nikomu ŭ MAK hety sport nie cikavy, bo baniać u pieršuju čarhu ŭ alimpijskich vidach sportu, ale dabiarucca i da sambistaŭ. Navat dla biełarusaŭ samba — heta ciapier mazol: maŭlaŭ, my, pryziory alimpijskich vidaŭ sportu, nie možam atrymać prezidenckuju stypiendyju, a sambisty pajechali i atrymali 30 stypiendyj. Šmat krain bajkatujuć ciapierašnija turniry pa samba, i mocnyja spartsmieny tudy nie pajeduć, bo samba — heta całkam rasijski vid sportu, jaki zaležyć ad rasijskich hrošaj. Kali Ukraina pierastała ŭdzielničać u turnirach pa samba, jana zaklikała i inšyja krainy admovicca ad hetaha, ale šmat chto tudy pajechaŭ, kab atrymać rasijskija hrošy.
Samba pieratvorycca ŭ adzin z nacyjanalnych vidaŭ sportu, jaki budzie apłačvać Rasija. Takich vidaŭ šmat, taja ž baraćba na pajasach. A samba jak mižnarodny vid sportu budzie pamirać i pierastanie cikavić choć niekaha. Kali pryjdzie čas raźbiracca, što takoje samba i chto jaho spansuje, jano pazbavicca luboj mižnarodnaj padtrymki», — padsumoŭvaje Ściapan.
Što da palityki, to sam režym svaimi dziejańniami šturchaje, kab tyja, chto za svabodu, praciahvali zmahacca. Tak, ludziej, chto ŭnutry krainy, aryšty pužajuć i prymušajuć maŭčać.
«Ale kali ty maŭčyš, ty kopiš heta ŭ sabie, i jano vylezie tak, što mała nie pakažacca».
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆ
Kamientary