«Rakieta, jakoj možna źbivać drony, daražejšaja za sam bieśpiłotnik». Aeraraźviedčyk Pałka Kalinoŭskaha raskazaŭ, jak jany vyjaŭlać miescy dysłakacyi voraha
Da vajny Alaksandr (imia źmieniena) pracavaŭ ajcišnikam u Biełarusi. Paśla napadu Rasii na Ukrainu chłopiec zapisaŭsia ŭ Połk Kalinoŭskaha. «Razumieŭ, što mahu być tam karysnym u takoj ža albo sumiežnaj śfiery». Tak jon trapiŭ u aeravyviedku. Alaksandr raskazaŭ «Našaj Nivie», jakoje abstalavańnie ŭ ich jość, jakija pieraškody čynić vorah i da čaho ŭ pačatku vajny jon nie byŭ hatovy.
Fota: pres-słužba Pałka Kalinoŭskaha
«Zvyčajnyja drony ŭkraincy zmahli pieraŭtvaryć u bajavyja»
Pierad hutarkaj Alaksandr papiaredžvaje, što na biełaruskuju movu jon pierajšoŭ jašče nie całkam, ale choča adkazvać na rodnaj movie.
«Ukraincy vielmi rady, kali razmaŭlaješ ź imi pa-biełarusku», — kaža jon.
Alaksandru 28 hadoŭ. Chłopiec zvolniŭsia z IT-kampanii, u jakoj pracavaŭ u Biełarusi, i ŭ sakaviku vyjechaŭ u Polšču. A praź niekalki tydniaŭ byŭ užo ŭ Pałku Kalinoŭskaha.
Tam jon staŭ staršynioj hrupy pa aeravyviedcy. Jaho kamanda z dapamohaj dronaŭ vyjaŭlaje miescy, dzie bazujecca vorah.
«Razumieŭ, što mahu być karysnym u IT albo sumiežnaj śfiery, — kaža jon. — Jašče ŭ Varšavie kupiŭ dron, tam pasprabavaŭ palotać. Potym pieradaŭ niekalki ŭ Połk».
Sabranyja videadokazy i kaardynaty Alaksandr pieradaje ŭ punkt ahniavoj padtrymki. Tam užo vyrašajuć, ci treba bić pa celi.
«Snaradaŭ i artyleryi nie šmat, tracić ich na piachotu nie chočuć, tamu starajucca bolš bić pa technicy, kamandnych punktach, składach», — tłumačyć chłopiec.
Skazać, kolki ŭ aeravyviedcy čałaviek i adzinak techniki, Alaksandr nie moža — heta zakrytaja infarmacyja.
«Ale ludziej dastatkova šmat, navat kali paraŭnoŭvać z ukrainskimi padraździaleńniami. Siarod našych bolšaść ajcišniki. Čamu jany? Praca źviazana z technałohijami, roznymi prahramami. Mahu skazać, što ŭ nas dosyć kampietentnyja chłopcy», — raskazvaje jon.
Razam z kamandaj Alaksandr zajmajecca padrychtoŭkaj noŭtbukaŭ, płanšetaŭ, dronaŭ, ich prašyŭkaj (heta treba dla taho, kab dronaŭ nie było bačna na radarach voraha), zakupkami abstalavańnia.
«Majem vialikija televizary, kab zajmacca dešyfroŭkaj videa. Na takich ekranach lepš usio bačna. Jość abstalavańnie pa suviazi.
Nam dajecca zadańnie, jedziem na miesca, zajmajem peŭnyja pazicyi i pačynajem z dapamohaj dronaŭ vyjaŭlać dysłakacyju voraha, jaho techniki. Hetyja danyja my pieradajem. Potym kantralujem praces, sočym, pa jakich kaardynatach buduć bić. Kali niešta nie tak — karektujem», — kaža Alaksandr.
Pa słovach chłopca, aeravyviedka ŭ Pałku była sfarmavana ŭ samym pačatku vajny.
Byli ciažkaści ŭ pačatku z navučańniem: usie kvalifikavanyja instruktary znachodzilisia na froncie. Mnohim bajcam prychodziłasia vučycca samim z adkrytych krynic.
«Na pieršych vyjezdach uzrovień padrychtoŭki ŭ nas byŭ nizki. Paśla znajšli ŭkrainskija supołki, dzie pačali stvarać kursy, stali abmieńvacca dośviedam.
Ja vučyŭsia pracavać z dronami sam. Było niekalki lekcyj, ale daloka nie sistematyčna. Ciapier my naładzili sistemu pa navučańni, efiektyŭnaść jakoj vialikaja.
Lekcyi — heta dobra, ale jany nie rychtujuć da vykanańnia praktyčnych zadač. Ź pieraškodami, jakija ładzić vorah, naprykład, kali hłušać častoty, sutykaješsia niepasredna na miescy», — dzielicca jon.
Nakolki blizka piłotu treba znachodzicca ad drona, zaležyć ad techničnych asablivaściej pryłady.
«Drony jość roznyja, — raskazvaje Alaksandr. — Jość takija, jakija lepš nie adpuskać dalej za kiłamietr, ich vykarystoŭvajuć piachotnyja padraździaleńni dla kaardynacyi i ahladu pola boju. Jość krychu bolš prasunutyja, jakija vykarystoŭvaje jak piachota, tak i aeravyviedka — lotajuć na 5-10 kiłamietraŭ. Jość raźviedvalnyja kryły — dalokaść ich palotu moža dasiahać dziasiatkaŭ kiłamietraŭ. Usio zaležyć ad zadač.
Niadaŭna vałanciory pieradali nam niekalki vysokajakasnych dronaŭ, jakija dazvalajuć z bolšaj dystancyi rabić aeravyviedku.
U apošni čas, dziakujučy vałancioram, my praktyčna zakryli asnoŭnyja patreby ŭ dronach usich typaŭ. Ale šmat ź ich hublajecca ŭ bajavych umovach, tak što dapamoha vałancioraŭ nam patrebna pastajanna.
Ja by skazaŭ, što ŭ dadzieny momant va Ukrainie vielmi dobraja sistema aeravyviedki. Heta biez žartaŭ. Pa-pieršaje, tut znachodzicca šmat kvalifikavanych śpiecyjalistaŭ, u jakich jość bajavy dośvied. Pa-druhoje, navat niejkija zvyčajnyja drony ŭkraincy zmahli pieraŭtvaryć u bajavyja. I ich šmat. Pa-treciaje, amal što na kožnaj pazicyi jość svaja aeravyviedka».
«Spadziavaŭsia, što ludzi ŭ Biełarusi adzinym rucham vystupiać suprać vajny»
Padčas pieršaha abstrełu Alaksandr adčuŭ adrenalin.
«Pačynaješ inakš usprymać suśviet, padziei navokał, składana skancentravacca. Ale da hetaha taksama pryvykaješ, vučyšsia kantralavać takija vypleski.
Stała adbyvajucca dastatkova blizkija ad nas pryloty. Da hetaha taksama prystasoŭvaješsia, prosta hłybiej akop kapaješ», — raskazvaje jon.
U pačatku vajny značnaja pieravaha pa kolkaści vajennych dronaŭ była ŭ rasijan. Ciapier — va ŭkraincaŭ.
«Vorah taksama sprabuje vykarystoŭvać cyvilnyja drony, ale ŭ ich niama supolnaści pa raspracoŭcy technałohij, — tłumačyć chłopiec. —
Drony-kamikadzie ŭ rasijan raspaŭsiudžany, ale va ŭkraincaŭ jany taksama jość. Prablema ŭ tym, što rakieta, jakoj ich možna źbivać, daražejšaja, čym sam dron.
U nas u kamandzie jość ludzi, jakija takija drony raspracoŭvajuć. Mahčyma, u budučyni zmožam zapuścić sieryjnuju vytvorčaść, heta pavysić efiektyŭnaść našaj pracy».
Na pytańnie, čamu Alaksandr vyrašyŭ jechać u Połk, jon adkazvaje, što adčuvaŭ bol za Ukrainu jašče ŭ 2014-m. Ciapier, padčas poŭnamaštabnaj ahresii, chłopiec nie zmoh zastacca ŭ baku.
«Byŭ vielmi aburany, — dzielicca jon. — Spačatku dumaŭ zrabić niešta ŭnutry Biełarusi, dačakacca tak zvanaha refierendumu. Spadziavaŭsia, što ludzi adzinym rucham vystupiać suprać vajny, ale zrazumieŭ, što z-za teroru ŭ krainie niemahčyma niešta rabić. Tamu vyrašyŭ jechać va Ukrainu».
U pačatku Alaksandr nie razumieŭ, što takoje vajna i jak na froncie ŭsio uładkavana.
«U pieršy čas ja nie byŭ hatovy zabivać. Usio ž taki cyvilny čałaviek, ajcišnik», — kaža jon.
Ciapier pohlady chłopca źmianilisia.
«Nie zabivajučy voraha, niemahčyma dasiahnuć pieramohi, — ličyć jon. — Z aŭtamata ja sam nikoli nie zabivaŭ. Prosta razumieju, što z majoj dapamohaj ŭžo pazabivali dastatkova šmat vorahaŭ».
«Da svajoj pracy na vajnie ja pryzvyčaiŭsia»
Paśla 2020-ha ŭ Alaksandra było žadańnie źjechać ź Biełarusi, ale jon ličyŭ, što jašče moža ładzić supraciŭ unutry krainy.
«Čaho bajacca kryminalnaj adkaznaści? Kamuści ž treba było rabić takija rečy», — dzielicca jon.
Svaim rodnym chłopiec nie kazaŭ, što pajechaŭ vajavać, bo tak dla ich biaśpiečniej.
«U mianie była dziaŭčyna, joj ja raskazaŭ. Jana była častkova suprać, ale ja ŭsio ž volny čałaviek, adstojvaju svaje pryncypy.
Da svajoj pracy na vajnie ja pryzvyčaiŭsia. Rečy, jakija raniej ličyŭ važnymi, pierastali dla mianie takimi być. Naprykład, hrošy. Jany nie majuć nijakaha značeńnia, kali ty na vajnie», — raskazvaje jon.
Znachodzicca na froncie vielmi doŭha — niebiaśpiečna dla psichiki. Tamu Alaksandr starajecca brać adpačynki.
«Kali nie budzieš pieraklučacca, to paśla vajny nie zmožaš viarnucca ŭ narmalnaje žyćcio, vyzvalicca ad vajny.
Pieršy raz niejak było dziŭna: ranicaj jašče pa tabie stralajuć, siadziš u akopie, a viečaram užo pryjazdžaješ u spakojny horad, dzie mirnaje žyćcio. Niekamfortna».
Kamientary